ponieważ tak lubi wytykać winy".
Josif Brodski
"Myślenie jest trudne, to dlatego większość ludzi osądza".
Carl Gustaw Jung
"Porozumienie Bez Przemocy oparte jest na założeniu, że każde używane przez nas słowo, które sugeruje, że ktoś jest „zepsuty”, niedobry czy się myli, jest tego rodzaju myśleniem, które kreuje przemoc na naszej planecie".
"Myślenie jest trudne, to dlatego większość ludzi osądza".
Carl Gustaw Jung
"Porozumienie Bez Przemocy oparte jest na założeniu, że każde używane przez nas słowo, które sugeruje, że ktoś jest „zepsuty”, niedobry czy się myli, jest tego rodzaju myśleniem, które kreuje przemoc na naszej planecie".
Marshall Rosenberg
Wszechobecna w naszym społeczeństwie, krytyka stała się
ludzkim modus vivendi i dla wielu wydaje się być czymś tak oczywistym jak oddychanie
czy obrót Ziemi. Cóż bardziej „naturalnego” niż napomknięcie, iż ktoś jest
nieodpowiednio ubrany, brzydki, chudy, śmiesznie uczesany, głupio się uśmiecha,
jest niespecjalnie inteligentny, powierzchowny, zbyt lub niezbyt owłosiony i wszystkie
te „uzasadnione” opinie na temat innych. Uzależnieni od krytyki - nękani niskim
poczuciem własnej wartości - traktują swoją działalność jak darmowe
doładowania, które pozwalają im choć przez chwilę czuć się lepszymi i lepiej.
W świetle współczesnej wiedzy wiadomo, że zawsze, gdy kogoś
krytykujemy - osądzamy najczęściej dotąd nieuświadomione aspekty własnej osoby,
których nie akceptujemy. Oczywiście im bardziej jesteśmy pochłonięci krytyką,
tym usilniej tłumimy własną indywidualność. Krytykowanie może być również okrężnym i
chybionym sposobem informowania innych o swoich potrzebach (mówimy na przykład: jesteś zimna i niedostępna zamiast
komunikatu: potrzebuję twojej bliskości i
ciepła). Przy okazji, osądzając kogoś, nie chcemy odczuć pewnych emocji (we
wzmiankowanym przykładzie mógłby to być smutek).
Krytykując, wysyłamy też samemu sobie meta-przesłanie, iż
trzeba odpowiadać pewnym określonym kryteriom, by być kochanym czy
akceptowanym. Innymi słowy: wkładamy na siebie kolczasty gorset miłości warunkowej.
Co wspólnego z krytyką ma kwantowa fizyka? Z odkryć
fizyki kwantowej a dokładniej z zasady nieoznaczoności Heisenberga wynika, że
nie istnieje ktoś taki jak niezależny obserwator. Przez sam fakt obserwacji
wpływamy na to, co obserwujemy. Każdy obserwator jest de facto uczestnikiem.
Uogólniając, zasada mówi, że świat jest pochodną procesu postrzegania; gdy
zmieniamy naszą percepcję, sposób postrzegania otaczającej nas rzeczywistości –
zmienia się również rzeczywistość, zmienia się świat. Expressis verbis: Jesteśmy
odpowiedzialni za to, co widzimy!
Przekładając te odkrycia na świat interakcji
międzyludzkich – wynika z nich, że gdy zmieniamy nasze spojrzenie na daną osobę,
zmienia się również i ona. Można więc w kimś dostrzegać to, co szwankuje (i tym
samym w nim to wzmacniać), można też
(nawet jeśli jest to wyzwaniem i tym bardziej) w każdej napotkanej osobie widzieć
to i tylko to, co w niej piękne, co czyni ją wyjątkową. I – mimochodem - pomóc
jej to z siebie wydobyć, jej to w sobie budować. A że na poziomie kwantowym
wszystko jest ze wszystkim połączone…
W ogrodzie życia możemy naszymi myślami podlewać albo
chwasty, albo kwiaty. To kwestia wyboru, świadomego wyboru myśli. A zatem i
tożsamości, gdyż każdy taki wybór jest samookreśleniem się ogrodnika.
Gdy rezygnujemy z krytykowania, pozwalamy drugiej osobie
być taką, jaka jest, honorujemy jej wyjątkowość, jej unikalną ekspresję. Tym
samym stwarzamy przestrzeń do pogłębienia relacji.
I odwrotnie – gdy nasz umysł jest zaprzątnięty osądami,
spotkania z ludźmi stają się miałkie, jałowe, bez wyrazu.
Tak długo, jak człowiek nie zrozumie, że może swoją
energię pożytkować w bardziej twórczy sposób niż osądzanie kogoś, tak długo
krytyka, obmowa i plotki będą dla niego przedmiotem fascynacji i tak długo
będzie wkładał kij między szprychy koła swojego życia.
-------------------------------------------------------------------------------------
Lektury:
- Hal i Sidra Stone, Wewnętrzny Krytyk
- Marshall Rosenberg, Porozumienie bez Przemocy
- Marshall Rosenberg, W Świecie Porozumienia bez Przemocy
- The Teen Brain “Shuts Down” When It Hears Mom’s Criticism
- Neural responses to maternal criticism in healthy youth
I w uzupełnieniu powyższego tekstu - fragment obszernego cytatu jednej z książek Eckharta Tolle: link
