MĘCZYSŁAW
MIĘSODUCH – wieszcz, rapsod, bard. Charyzmatyczny, pełen natchnienia, ognia,
bohaterstwa, dążenia, żarliwości. Długi, aksamitny płaszcz koloru indygo, cały
pokryty złotymi gwiazdkami; na plecach wyhaftowana złota lira. Pełen czci dla
swego Nauczyciela.
AQUARIUS
HELIOPOLIS1 – alchemik, mag,
położnik ducha. Mentor, Nauczyciel Męczysława Mięsoducha. Długi do kostek,
poszerzany u dołu fioletowy płaszcz z miękkiego, mieniącego się, przetykanego
złotą nicią materiału. Na piersiach – słońce (jak u Trzech Króli), na plecach
reprezentacja egipskiego oka Horusa2, w ręku kaduceusz3.
Ucieleśnienie prostoty.
PINA TUBO4– zakonnica (pseudonim klasztorny znanej śpiewaczki kabaretowej Tiny Pubo). Ogromny kornet na głowie. Ubrana u góry jak siostra zakonna, od pasa w dół zaś, jak dziewczyna z kabaretu: stringi, kabaretki i szpilki.
ORGAZOT PROGERIA – kardynał, jeden z czterech jeźdźców Apokalipsy (patrz post: Obsada), myślokształt, personifikacja myśli zbiorowej. Ubrany zgodnie z funkcją. W prawym ręku pastorał w kształcie krucyfiksu.
BONZAI PEOPLE – grupa szesnastu osób, równa ilość mężczyzn i kobiet. Ubrani zwyczajnie, różne zawody. Połowa z nich ma koronę cierniową i kod kreskowy na czole, druga połowa: drogowy znak zakazu wjazdu zamiast twarzy. Kod jest zespolony z koroną w ten sposób, że po nałożeniu na głowę przylega on do czoła.
Synopsis sztuki znajduje się tutaj: http://hierosgamosprojectpl.blogspot.com/2014/03/hieros-gamos-synopsis.html
PINA TUBO4– zakonnica (pseudonim klasztorny znanej śpiewaczki kabaretowej Tiny Pubo). Ogromny kornet na głowie. Ubrana u góry jak siostra zakonna, od pasa w dół zaś, jak dziewczyna z kabaretu: stringi, kabaretki i szpilki.
ORGAZOT PROGERIA – kardynał, jeden z czterech jeźdźców Apokalipsy (patrz post: Obsada), myślokształt, personifikacja myśli zbiorowej. Ubrany zgodnie z funkcją. W prawym ręku pastorał w kształcie krucyfiksu.
BONZAI PEOPLE – grupa szesnastu osób, równa ilość mężczyzn i kobiet. Ubrani zwyczajnie, różne zawody. Połowa z nich ma koronę cierniową i kod kreskowy na czole, druga połowa: drogowy znak zakazu wjazdu zamiast twarzy. Kod jest zespolony z koroną w ten sposób, że po nałożeniu na głowę przylega on do czoła.
Synopsis sztuki znajduje się tutaj: http://hierosgamosprojectpl.blogspot.com/2014/03/hieros-gamos-synopsis.html
..............................................
(1) Heliopolis
– potężny ośrodek rozwoju duchowego w starożytnym Egipcie.
(2) Horus – bóg egipski z głową sokoła, syn Ozyrysa i Izydy, często reprezentowany przez oko Horusa. Przedstawia się go jako tego, który czuwa nad równowagą między antagonistycznymi mocami i pomaga triumfować siłom światła.
(3) Kaduceusz – laska zwieńczona skrzydłami, wokół której zawijają się przeciwstawnie dwa węże, symbol profesji lekarskiej. Kaduceusz reprezentuje równowagę między przeciwstawnymi tendencjami wokół osi świata. Dlatego też uważa się go również za symbol pokoju.
W hinduskim Tantryzmie dwa splecione węże symbolizują wędrówkę Kundalini przez dwie poboczne nadi: Ida i Pingala, skręcone wokół głównej osi energetycznej: Sushumna.
Wąż pojawia się też na tronach papieży, faraonów, królów i królowych, w szamańskich totemach i jest jednym z najważniejszych archetypów ludzkiej Duszy.
(4) Pinatubo – czynny wulkan na Filipinach. Erupcja w 1991 roku spowodowała śmierć około 800 osób.
Pubo jest przedrostkiem wywodzącym się z łacińskiego słowa pubis – okolica łonowa.
(2) Horus – bóg egipski z głową sokoła, syn Ozyrysa i Izydy, często reprezentowany przez oko Horusa. Przedstawia się go jako tego, który czuwa nad równowagą między antagonistycznymi mocami i pomaga triumfować siłom światła.
(3) Kaduceusz – laska zwieńczona skrzydłami, wokół której zawijają się przeciwstawnie dwa węże, symbol profesji lekarskiej. Kaduceusz reprezentuje równowagę między przeciwstawnymi tendencjami wokół osi świata. Dlatego też uważa się go również za symbol pokoju.
W hinduskim Tantryzmie dwa splecione węże symbolizują wędrówkę Kundalini przez dwie poboczne nadi: Ida i Pingala, skręcone wokół głównej osi energetycznej: Sushumna.
Wąż pojawia się też na tronach papieży, faraonów, królów i królowych, w szamańskich totemach i jest jednym z najważniejszych archetypów ludzkiej Duszy.
(4) Pinatubo – czynny wulkan na Filipinach. Erupcja w 1991 roku spowodowała śmierć około 800 osób.
Pubo jest przedrostkiem wywodzącym się z łacińskiego słowa pubis – okolica łonowa.
Tekst misterium "Hieros Gamos" jest chroniony międzynarodowymi prawami autorskimi Copyright
..........................................................
W ścianie głównej przestrzeni scenicznej - centralnie umieszczona, wyraźnie się odcinająca – potężna brama. Drzwi ciężkie, zamknięte, bez zamka, robiące wrażenie niezwykle masywnych i jakby niemożliwych do otwarcia. Zdobią je i umacniają blachy i okucia z różnych metali. Na wrotach namalowana jest pełna owoców jabłoń, z okręconym wokół niej wężem. Pień drzewa – dokładnie pośrodku.
Z półmroku, z dwóch stron kulis wyłaniają się Bonzai People. Do ramion, za pomocą uprzęży, mają przymocowane groby. Ciągnąc je za sobą mozolnie, idą w kierunku rampy, gdzie zbierają się w zwartą grupę. Gdy już znajdą się w komplecie, zwarci i bojowi skandują w kierunku widowni.
BONZAI PEOPLE
Morituri te salutant, Veritas!*
Morituri te salutant, Veritas!*
Po chwili rozchodzą się.
Poruszają się jakby byli niewidomi, kręcą się w kółko, potrącają się o siebie.
Ich sylwetki wyrażają całkowity brak woli. Często mają napady mechanicznego bicia się w piersi, bez żadnej widocznej przyczyny
i w różnym tempie. Mamroczą w kółko, trochę przerażeni, to co poniżej.
BONZAI
PEOPLE 1
Jestem wolny?... Co mam robić?
BONZAI PEOPLE 2
Co mam czytać? Co oglądać?
BONZAI PEOPLE 3
Za kim zdążać? Gdzie spoglądać?
BONZAI PEOPLE 2
Kogo wielbić, naśladować?
BONZAI PEOPLE 4
Co kupować? Jak kupować?
BONZAI PEOPLE 1
Jak najwięcej!
BONZAI PEOPLE chórem
Jak najwięcej!
BONZAI PEOPLE 2
Pełne ręce!
BONZAI PEOPLE chórem
Pełne ręce! Pełne ręce!
Jestem wolny?... Co mam robić?
BONZAI PEOPLE 2
Co mam czytać? Co oglądać?
BONZAI PEOPLE 3
Za kim zdążać? Gdzie spoglądać?
BONZAI PEOPLE 2
Kogo wielbić, naśladować?
BONZAI PEOPLE 4
Co kupować? Jak kupować?
BONZAI PEOPLE 1
Jak najwięcej!
BONZAI PEOPLE chórem
Jak najwięcej!
BONZAI PEOPLE 2
Pełne ręce!
BONZAI PEOPLE chórem
Pełne ręce! Pełne ręce!
Delikatnie rozświetlają się
wrota – o jeden ton więcej, niż półmrok – i jeden z błądzących zatrzymuje się,
wydaje nieartykułowany dźwięk, wskazując palcem na bramę. Niektórzy się nie
odwracają, nie słyszą, inni patrzą i dalej błądzą.
BONZAI
PEOPLE 1
Brama. (wymawia w końcu jeden z nich, jakby się uczył nowego słowa). Jedni zatykają uszy, żeby nie słyszeć, inni przyłączają się do niego, patrząc na drzwi. Grupa wpatrzona w bramę staje się coraz pokaźniejsza.
BONZAI PEOPLE 2
Brama. (wymawia w końcu jeden z nich, jakby się uczył nowego słowa). Jedni zatykają uszy, żeby nie słyszeć, inni przyłączają się do niego, patrząc na drzwi. Grupa wpatrzona w bramę staje się coraz pokaźniejsza.
BONZAI PEOPLE 2
Słowo:
brama – jest grzechem! (krzyczy któryś,
bijąc się szybko w piersi)
BONZAI PEOPLE 3
BONZAI PEOPLE 3
Śmiertelnym
grzechem! (podchwytuje inny, obracając
się w koło, niczym dotknięty kołowacizną).
Na to nadjeżdża Orgazot Progeria na zmotoryzowanym konfesjonale, z obracającym się, migającym, świetlistym krucyfiksem-neonówką na dachu i na sygnale (tak jak w karetkach pogotowia). Patrzącym na bramę nakłada na głowę gasidło w kształcie infuły. Potraktowani w ten sposób, natychmiast powracają do swych pierwotnych działań. Gdy wszyscy znowu poruszają się jak na początku – odjeżdża.
Wchodzi Pina Tubo z przewieszonym przez tors skrzynką – taką, w jakich sprzedaje się lody na plaży. Na skrzynce namalowane serduszka i napisane słowo: Miłość.
PINA TUBO
Miłość, miłość… (nawołuje, przechadzając się wśród błądzących).
Niektórzy, bez korony cieniowej na głowie podnoszą ręce. Podchodzi do nich, wyciąga ze skrzynki koronę cierniową i kilka gwoździ, podaje im i idzie do następnego, aż obsłuży wszystkich zainteresowanych. Bonzai z wyrazem największego szczęścia nakładają korony na głowę, klękają (wszyscy) i modlą się chórem.
Na to nadjeżdża Orgazot Progeria na zmotoryzowanym konfesjonale, z obracającym się, migającym, świetlistym krucyfiksem-neonówką na dachu i na sygnale (tak jak w karetkach pogotowia). Patrzącym na bramę nakłada na głowę gasidło w kształcie infuły. Potraktowani w ten sposób, natychmiast powracają do swych pierwotnych działań. Gdy wszyscy znowu poruszają się jak na początku – odjeżdża.
Wchodzi Pina Tubo z przewieszonym przez tors skrzynką – taką, w jakich sprzedaje się lody na plaży. Na skrzynce namalowane serduszka i napisane słowo: Miłość.
PINA TUBO
Miłość, miłość… (nawołuje, przechadzając się wśród błądzących).
Niektórzy, bez korony cieniowej na głowie podnoszą ręce. Podchodzi do nich, wyciąga ze skrzynki koronę cierniową i kilka gwoździ, podaje im i idzie do następnego, aż obsłuży wszystkich zainteresowanych. Bonzai z wyrazem największego szczęścia nakładają korony na głowę, klękają (wszyscy) i modlą się chórem.
BONZAI
PEOPLE
Módl
się za nami, by pokryć Ziemię krucyfiksami.
Powtarzają to trzy razy z mocą
i wiarą, bijąc się w piersi. Światło na nich skierowane stopniowo przygasa i
jednocześnie wyłania w innej części sceny Męczysława.
PINA
TUBO schodzi ze sceny, nawołując
Miłość,
miłość…
.............................
Bokiem do widowni, pod prawą ścianą klęczy przed krucyfiksem Męczysław
Mięsoduch z kodem kreskowym na czole i w koronie cierniowej na głowie.
Przygarbiony, modli się, tak przynajmniej uważa – bije się w piersi, coś mówi pod
nosem.
Wchodzi Aquarius i przygląda się przez chwilę scenie.
MĘCZYSŁAW MIĘSODUCH głośno
i wyraźnie
Moja wina, moja wina, moja bardzo wielka wina. Dzięki Ci
Panie, że mogę rosnąć w chwale Twojej męki i poprzez łaskę cierpienia poznać
tajemnicę miłości.
AQUARIUS HELIOPOLIS
Świat jest myślą, Męczysławie. I myśl prowadzi świat: Kto
myśli o cierpieniu, ten je otrzyma.
Męczysław przerywa, patrzy na Aquariusa, po czym podejmuje swe modły.
MĘCZYSŁAW MIĘSODUCH
Moja wina, moja wina, moja bardzo wielka wina. Dzięki Ci
Panie, że mogę rosnąć w chwale Twojej męki i poprzez łaskę cierpienia poznać tajemnicę
miłości.
AQUARIUS HELIOPOLIS
tonem zadumanej refleksji
Miłość w cierpieniu… To tak, jak jeść i wymiotować
jednocześnie – nie sposób się pożywić.
Męczysław znów spogląda na Aquariusa, coraz bardziej zbity z tropu, po czym
powraca do swych praktyk.
MĘCZYSŁAW MIĘSODUCH
Mea culpa, mea culpa, mea maxima culpa. Dzięki Ci Panie,
że mogę rosnąć w chwale Twojej męki i…
AQUARIUS HELIOPOLIS
I tak napełniasz się śmiercią, pragniesz śmierci, siejesz
śmierć i twoja kultura jest kulturą eksterminacji.
Dlaczego nie wielbisz Jego życia? Dlaczegóż nie
egzaltujesz życia Jezusa, tylko Jego agonię?! Dlaczego Jezus bez końca
konający a nie Jezus śmiejący się, Jezus tańczący, Jezus miłujący swą
Oblubienicę?
MĘCZYSŁAW MIĘSODUCH Powtarza mechanicznie swe słowa, bije się w piersi – jednak jego umysł jest
najwyraźniej zaprzątnięty usłyszanymi przed chwilą komentarzami.
Mea culpa, mea culpa, mea maxima…
AQUARIUS HELIOPOLIS przerywa
mu
Zapytam cię wprost: – Gdybyś wiedział, że każdą twą myślą
i słowem – jak suwerenny twórca – powołujesz do życia zawarte w tych myślach i
słowach światy, czy myślałbyś dalej to, co myślisz i mówił to, co mówisz?
MĘCZYSŁAW MIĘSODUCH
Nie jestem pewien, czy zrozumiałem istotę twego pytania.
AQUARIUS HELIOPOLIS
Ujmując rzecz
inaczej: twoje doświadczenie życia jest wiernym odbiciem twoich myśli; twoja
rzeczywistość jest jak film, którego jesteś protagonistą, scenarzystą,
reżyserem i producentem.
MĘCZYSŁAW
MIĘSODUCH
Na przykład?
Możesz mi dać jakiś przykład?
AQUARIUS HELIOPOLIS
Przykład?...– Jeżeli jesteś przekonany, że miłość i
cierpienie idą ze sobą w parze (gdyż taki właśnie jest przekaz symbolu, przed
którym klęczysz), to świat właśnie to ci pokaże. Nie dość tego – na przeróżne
sposoby sam będziesz to sobie energicznie udowadniał!
Jako artysta, pragnąc sukcesu, będziesz się go
jednocześnie lękał i miał mniej lub bardziej zaakcentowaną tendencję do
samosabotażu w realizowaniu najdroższych ci celów. Innym wariantem może być
chroniczne zamiłowanie do autodestrukcji, nałogowa potrzeba upadku. Jako twórca
staniesz się na przykład zafascynowany ideą twórczości w cierpieniu.
A im większy geniusz, tym większych będzie doświadczał
mąk – czy to psychicznych czy fizycznych.
MĘCZYSŁAW MIĘSODUCH
Twój wgląd - jak zwykle – graniczy z wiwisekcją... W
istocie, wystarczy rzucić okiem na biografie
twórców przeszłości i współczesności – niemal wszędzie można dostrzec obecność
tego niepisanego prawa…
AQUARIUS HELIOPOLIS
Gdy stawiasz znak równości między miłością i cierpieniem,
lubował się będziesz we wchodzeniu w związki, które obiecują pierwsze a dają –
drugie; relacje, gdzie będziesz nieustannie żebrał o miłość i – jak żebrak –
jedynie jałmużnę otrzymywał.
MĘCZYSŁAW MIĘSODUCH
Bywają chwile, że
wolałbym nie słyszeć tego wszystkiego. Posiadana wiedza niesie ze sobą
odpowiedzialność.
AQUARIUS HELIOPOLIS
Równie ogromny
będzie twój strach przed zaangażowaniem i intymnością. W gruntownej tajemnicy
przed sobą pielęgnował więc będziesz związki oparte nie na miłości i wzajemnym
oddaniu, lecz na handlowej wymianie drobnych usług i obopólnej kontroli. I
latami całymi będziesz hołubił te martwe płody. Nie znajdziesz bowiem w sobie
za grosz odwagi, by postawić wszystko na jedną kartę i naprawdę – kochać!
MĘCZYSŁAW MIĘSODUCH
Zapewne rzesze całe mogłyby się odnaleźć w przedstawionym
przez ciebie opisie; można tu wręcz mówić o społecznie
akceptowanej normie… Jakże jednak trudno oswoić się z myślą, iż źródłem
wszystkiej tej ludzkiej biedy jest – właśnie – jedna myśl, (patrząc na krucyfiks) jeden, jedyny obraz! – –
AQUARIUS HELIOPOLIS
„Jeden obraz wart jest tysiąca słów” – wiedzieli o tym
starożytni, wiedzą dobrze współcześni spece od reklamy.
Lecz nie tylko związki osobiste – cała twoja relacja z
Wielkim Misterium Życia staje się wypaczona przez podobny światopogląd.
Adoptując ten system wierzeń, zupełnie naturalną wyda ci się twoja predylekcja
do życia mozolnego, pełnego walki i znoju z jednoczesnym potępieniem gracji –
uważaniem za moralnie naganne wszystkiego, co mogłoby ci przyjść z łatwością,
bez wysiłku.
MĘCZYSŁAW MIĘSODUCH
Znam to, a jakże
– od rana do wieczora: ora et labora.
Na ten model życiowy mogłem napatrzeć się do woli w domu rodzinnym. To kult
męczenników i męczeństwa. Ale tak, jak w przypadku związków – jest on wszechobowiązującą
normą; całe społeczeństwa były i wciąż są – chociaż może w mniejszym niż kiedyś
stopniu – kształtowane przez będący u podstaw tego modelu program.
AQUARIUS HELIOPOLIS
Raczej wirus niż program. Raczej kontrolowane niż
kształtowane. I raczej normoza niż norma.
Myśl tworzy. Zaś to ponure credo tworzy związki i szerzej
– sytuacje życiowe, które ci nigdy nie pozwolą zaznać pełni radości. Lecz
rozpoznanie to będziesz starannie przed sobą ukrywał i twoje życie stanie się
pełną animuszu żeglugą po bagnie kompromisów.
MĘCZYSŁAW
MIĘSODUCH
To jakiś obłędny
labirynt!
AQUARIUS HELIOPOLIS
Podług twojej
myśli, panie.
Możesz jednak wyjść z tej umysłowej ciemnicy: możesz
zmienić film! Możesz wytrwale i z Ogniem utrzymywać w twej świadomości myśl, że
świat jest czystą miłością – czego potwierdzenie z czasem również otrzymasz.
Świat jest lustrem – lustrem twoich myśli.
MĘCZYSŁAW MIĘSODUCH
Gdybyż to było takie proste, Aquariusie… Ziemia byłaby
Edenem, krainą cudów! Przyznasz, że rzeczywistość jawnie temu przeczy.
AQUARIUS HELIOPOLIS
Wytrwale i z Ogniem, Męczysławie. Wytrwale… I z Ogniem!
Myśl pozbawiona Ognia serca jest jak okręt bez steru: zaśmiecającym przestrzeń
wrakiem.
Co zaś do rzeczywistości…– Nietrudno jest dreptać w
błocie i klecić lepianki. Lecz gdy chcesz wznieść katedrę, potrzeba wiedzy,
nieugiętej woli i cierpliwości. Ziemia mogłaby być prawdziwym Ogrodem Piękna,
gdyby tylko człowiek pozwolił! Gdyby tylko chciał. – –
(spogląda na krucyfiks, po czym podejmuje)
Krzyż to piękny, uniwersalny symbol – przypomina o
świętych zaślubinach nieba i Ziemi, o zjednoczeniu duchowości i religii, ducha
i materii... Lecz krucyfiks przyjacielu, to narzędzie manipulacji, stacja
nadawcza cierpienia – inkrustuje w tobie ból i torturę, które twą postawą
utrwalasz. I od stuleci, z każdym uderzeniem się w piersi wbijasz coraz głębiej
gwoździe w twe ciało i coraz liczniej ciernie gnieżdżą się w twoich komórkach,
aż stały się nieodłączną częścią twojego DNA! A z takim genetycznym
dziedzictwem życie może tylko się wżynać, dręczyć cię, krzywdzić, być twoim
wrogiem – staje się nieustanną walką, zmaganiem z przeciwnym ci losem. Rodzi
się w tobie przeświadczenie, że Bóg, życie, los znęca się nad tobą, że chce twojej zguby.
Aż w końcu sam zaczynasz ranić, krzywdzić, zadawać ból, sobie i innym...
I oczekiwać śmierci – jak wybawienia. – –
MĘCZYSŁAW MIĘSODUCH
Nigdy dotąd głębiej się nie zastanawiałem nad tymi
kwestiami… Po prostu – żarliwie się modliłem… Lecz gdy spojrzeć na to z boku,
istota przesłania aż krzyczy, wszystkie krucyfiksy świata niosą jedną wieść: (podnosi się z klęczek) Miłość jest
narzędziem tortur!!! – –
Zaczyna do mnie docierać cały bezmiar niezamierzonego
wobec siebie okrucieństwa.
BONZAI PEOPLE
niewidoczni, zdecydowanie skandują
Módl się za nami, by pokryć Ziemię krucyfiksami.
AQUARIUS HELIOPOLIS
Gdzie siejba, tam
żniwo. – Ta sztandarowa, przez tysiąclecia wbijana w ciało cywilizacji złota
myśl, a raczej: myśl złota, stała się osią jej funkcjonowania. I gdzie nie
spojrzysz, masz tego tragiczne świadectwa: każdy człowiek jest niczym otwarta
rana. – –
Lecz – trzeba
spojrzeć, by dojrzeć. (po chwili namysłu
dodaje) Trzeba też przejrzeć – by ujrzeć. –
MĘCZYSŁAW
MIĘSODUCH
Czyż nie jest to
rana Króla Rybaka z podania o Świętym Graalu? W legendzie tej ziemia jałowa –
pustynia, która nic nie rodzi – związana jest z bolączką Króla, który cierpi
bez końca, gdyż rana nie chce się zagoić.
AQUARIUS
HELIOPOLIS
Król Rybak i
jątrząca się rana symbolizują ego odseparowane od jaźni, życie odarte z serca,
„gałąź od winorośli odciętą” – jak mawiał Doskonały.
MĘCZYSŁAW
MIĘSODUCH
I gdyby władcę
ziemi jałowej można było dotknąć Świętym Graalem…
AQUARIUS
HELIOPOLIS
Wówczas więź
między ego a jaźnią zostałaby przywrócona.
MĘCZYSŁAW
MIĘSODUCH
Rozkwitłaby
pustynia, powróciłyby płodność, radość, stan łaski, taniec i śmiech…
AQUARIUS
HELIOPOLIS
Według
przepowiedni trzeba jednak, by pojawił się (tu
patrzy na Męczysława w dość szczególny sposób i spowalnia tok wypowiedzi) niewinny
Młody Mężczyzna, (powraca do pierwotnego
tempa) który zada pytanie…
MĘCZYSŁAW MIĘSODUCH
kończy spontanicznie jego myśl
Czemu – służy –
Graal? (w trakcie stawiania pytania
doznaje swego rodzaju objawienia – gdyż oto uprzytamnia sobie, że przez niego,
tu i teraz, wyraża się z całą mocą mityczny wątek).
…………………………………..
Ciąg dalszy
.........................................
Ciąg dalszy
(*)
Morituri te salutant, Veritas! (łac.)
– Idący na śmierć pozdrawiają cię, Prawdo! Parafraza słynnego pozdrowienia
gladiatorów rzymskich zwracających się na arenie Koloseum do Cezara: Ave,
Caesar, morituri te salutant – Witaj Cezarze, idący na śmierć pozdrawiają cię.
- Samuel Noah Kramer, Historia zaczyna się w Sumerze
- Samuel Noah Kramer, The Sacred Marriage Rite
- Samuel Noah Kramer, The Sumerians, Their History, Culture, and Character
- Jean Bottéro et Samuel Noah Kramer, Lorsque les dieux faisaient l’homme
- Jean Bottéro, L’Epopée de Gilgames
-
Bryan Sykes, Siedem matek Europy (The Seven Daughters of Eve)
- Riane Eisler, The Chalice and The Blade
- Link: Terence Mc Kenna and Riane Eisler – Man and Woman at The End of History (nagranie audio)
- Joseph Campbell, Potęga mitu
- Chrétien de Troyes, Œuvres complètes
- La Quête du Graal, Editions du Seuil, Edition présentée et établie par Albert Béguin et Yves Bonnefoy
- Robert de Boron, Le roman de l’histoire du Graal
- James M. Robinson (wydawca), The Nag Hammadi Library
- Jonathan Campbell, Zwoje znad Morza Martwego rozszyfrowane
- Link: Dead Sea Scrolls Gidital Library (Cyfrowa biblioteka zwojów z Qumran)
- Michael Baignent, Richard Leigh, Henry Lincoln, Święty Graal, Święta Krew
- Michael Baignent, Richard Leigh, Henry Lincoln, Testament Mesjasza
- Michael Baignent, Richard Leigh, Świątynia i Loża
- Laurence Gardner, Potomkowie Dawida i Jezusa
- Laurence Gardner, Krew z krwi Jezusa
- Laurence Gardner, Tajemnice Marii Magdaleny
- Pierre Jovanovic, Le mensonge universel
- Eugene E. Whitworth, Nine Faces of Christ
- Daniel Meurois, Anne Givaudan, De mémoire d'Essénien : L'autre visage de Jésus
- Daniel Meurois, Le livre secret de Jeshua
- Margaret Starbird, Święta Oblubienica